زمان و روش‌های اصلاح عیوب انکساری در نوزادان و کودکان

۱. اهمیت اصلاح زودهنگام

• عیوب انکساری (نزدیک‌بینی، دوربینی، آستیگماتیسم) در نوزادان و کودکان در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به تنبلی چشم (آمبلیوپی) و تأخیر در تکامل بینایی شوند.
• تشخیص و اصلاح به موقع برای اطمینان از تکامل بینایی طبیعی و عملکرد تحصیلی مطلوب ضروری است.

۲. زمان مناسب برای اصلاح عیوب انکساری

الف) نوزادان (۰-۱ سال):

• دوربینی: اگر ≥ +۵ دیوپتر باشد
• نزدیک‌بینی: اگر ≥ ۵- دیوپتر باشد
• آستیگماتیسم: اگر ≥ ۳ دیوپتر باشد
• آنیزومتروپی: اگر تفاوت ≥ ۲.۵ دیوپتر بین دو چشم باشد

ب) نوپایان (۱-۳ سال):

• دوربینی: اگر ≥ +۴.۵ دیوپتر باشد
• نزدیک‌بینی: اگر ≥ ۳- دیوپتر باشد
• آستیگماتیسم: اگر ≥ ۲.۵ دیوپتر باشد
• آنیزومتروپی: اگر تفاوت ≥ ۲ دیوپتر باشد

پ) کودکان پیش‌دبستانی (۳-۵ سال):

• دوربینی: اگر ≥ +۴ دیوپتر باشد یا همراه با ایزوتروپی (انحراف چشم به داخل) باشد
• نزدیک‌بینی: اگر ≥ ۲- دیوپتر باشد
• آستیگماتیسم: اگر ≥ ۲ دیوپتر باشد
• آنیزومتروپی: اگر تفاوت ≥ ۱.۵ دیوپتر باشد

ت) کودکان سن مدرسه (۶ سال به بالا):

• اصلاح بر اساس حدت بینایی و عملکرد بینایی:
  • نزدیک‌بینی: اگر حدت بینایی دور کمتر از ۲۰/۳۰ باشد
  • آستیگماتیسم: اگر حدت بینایی دور یا نزدیک کمتر از ۲۰/۳۰ باشد
  • دوربینی: اگر حدت بینایی کمتر از ۲۰/۳۰ باشد یا علائمی مانند خستگی چشم و سردرد وجود داشته باشد

۳. روش‌های اصلاح عیوب انکساری

الف) عینک:

• خط اول درمان برای اکثر کودکان
• مزایا:
  • غیرتهاجمی
  • تنظیم و تعویض آسان
• ملاحظات:
  • استفاده از لنزهای پلی کربنات برای ایمنی بیشتر
  • تناسب و راحتی مناسب برای افزایش پذیرش

ب) لنزهای تماسی:

• موارد تجویز:
  • عیوب انکساری بالا
  • آنیزومتروپی (برای کاهش اختلاف اندازه تصویر)
  • قوز قرنیه یا ناهنجاری‌های دیگر قرنیه
• مزایا:
  • زیبایی بهتر و میدان دید وسیع‌تر نسبت به عینک
• چالش‌ها:
  • نیاز به رعایت بهداشت و پایبندی دقیق
  • خطر بیشتر عفونت و سایش قرنیه

پ) جراحی انکساری:

• به ندرت در کودکان استفاده می‌شود و فقط برای موارد شدید (مانند آنیزومتروپی بالا یا نزدیک‌بینی یکطرفه)
• روش‌ها:
  • PRK (کراتکتومی فوتورفراکتیو)
  • لیزیک

۴. ملاحظات ویژه

الف) مدیریت تنبلی چشم:

• اصلاح زودهنگام عیوب انکساری برای پیشگیری یا درمان آمبلیوپی
• در صورت وجود تنبلی چشم، استفاده از پچ یا تنبیه آتروپین برای چشم قوی‌تر

ب) استرابیسم:

• اصلاح کامل دوربینی در صورت همراهی با ایزوتروپی
• پایش تغییرات راستای چشم پس از اصلاح

پ) آنیزومتروپی:

• کاهش تفاوت بین دو چشم به حداکثر ۱ دیوپتر
• در موارد آنیزومتروپی بالا، استفاده از لنز تماسی برای کاهش اختلاف اندازه تصویر

۵. پیگیری و پایش

الف) نوزادان و نوپایان:

• معاینه هر ۳-۶ ماه برای پایش تغییرات انکساری و اطمینان از تکامل بینایی مناسب

ب) کودکان پیش‌دبستانی و سن مدرسه:

• معاینه هر ۶-۱۲ ماه یا بر اساس پیشرفت بیماری و علائم

پ) تنظیم نسخه:

• اصلاح نسخه با توجه به رشد کودک و تغییرات عیوب انکساری

۶. خلاصه نکات کلیدی

۱. اصلاح زودهنگام عیوب انکساری برای پیشگیری از تنبلی چشم و حمایت از تکامل بینایی ضروری است. ۲. آستانه‌های اصلاح بر اساس سن و نوع عیب انکساری متفاوت است. ۳. عینک خط اول درمان است و لنزهای تماسی و جراحی برای موارد خاص نگه داشته می‌شوند. ۴. پایش دقیق برای آمبلیوپی، استرابیسم و آنیزومتروپی ضروری است. ۵. پیگیری منظم برای دستیابی به بهترین نتایج بینایی حیاتی است.