لنزهای تماسی در بیماری خشکی چشم و اختلالات مرتبط با سطح چشم

چکیده

• بیماری خشکی چشم (DED): یک وضعیت چندعاملی که باعث ناراحتی چشمی، اختلال بینایی و ناپایداری لایه اشک می‌شود.
• شیوع: بین ۵ تا ۵۰ درصد در سطح جهانی متغیر است، با بروز بیشتر در جمعیت‌های با وضعیت اقتصادی-اجتماعی بالاتر و سالمندان.
• چالش‌های مدیریتی: درمان‌های متعارف (مانند قطره‌های روان‌کننده، پلاگ‌های پانکتی) اغلب در تسکین علائم ناکام هستند و منجر به ناراحتی مزمن و کاهش کیفیت زندگی می‌شوند.
• نقش لنزهای تماسی: برای تسکین علائم، بازتوانی بینایی، محافظت از سطح چشم و انتقال دارو استفاده می‌شوند.

انواع لنزهای تماسی

۱. لنزهای تماسی نرم (SCL):

• لنزهای تماسی درمانی (TCL): همچنین به عنوان لنزهای پانسمانی (BCL) شناخته می‌شوند و برای تسکین درد، ترمیم اپیتلیوم و محافظت از قرنیه استفاده می‌شوند.
• موارد کاربرد:
  • تسکین درد: در شرایطی مانند سوختگی‌های شیمیایی، سندرم استیونز-جانسون (SJS) و درد پس از جراحی مؤثر است.
  • ترمیم اپیتلیوم: بهبود زخم‌های اپیتلیال پایدار (PEDs)، سندرم شوگرن (SS) و بیماری پیوند علیه میزبان چشمی (GVHD) را تسریع می‌کند.
  • محافظت قرنیه: از قرنیه در برابر آسیب‌های مکانیکی (مانند تریکیازیس، ناهنجاری‌های پلک) و خشک‌شدن محافظت می‌کند.
  • انتقال دارو: رهایش پایدار داروها (مانند HYPER-CL برای ادم قرنیه، Acuvue Theravision with Ketotifen برای آلرژی‌ها) را فراهم می‌کند.

۲. لنزهای تماسی اسکلرال (ScCL):

• طراحی: قرنیه را پوشش داده و روی اسکلرا قرار می‌گیرد و یک مخزن مایع ایجاد می‌کند که مانند یک پانسمان مایع عمل می‌کند.
• موارد کاربرد:
  • خشکی چشم شدید: آبرسانی، محافظت و تسکین علائم را فراهم می‌کند.
  • بیماری‌های سطح چشم: در SJS، GVHD، کراتوپاتی نوروتروفیک و کراتوپاتی ناشی از تماس مؤثر است.
  • تصحیح عیوب انکساری: آستیگماتیسم نامنظم در شرایطی مانند کراتوکونوس را اصلاح می‌کند.
• مزایا:
  • تهویه مایع: تأمین اکسیژن را بهبود بخشیده و تجمع ذرات را کاهش می‌دهد.
  • راحتی: خشکی و ناراحتی را در مقایسه با لنزهای کوچک‌تر کاهش می‌دهد.
  • بازتوانی بینایی: حدت بینایی را در بیماران با ناهنجاری‌های قرنیه بهبود می‌بخشد.

کاربردهای بالینی

• لنزهای تماسی نرم:
  • تسکین درد: با پوشاندن نواحی گیرنده درد، درد را در شرایطی مانند SJS و دوره نقاهت پس از جراحی کاهش می‌دهد.
  • ترمیم اپیتلیوم: بهبود زخم‌های PEDs و آسیب‌های شیمیایی چشمی را تسریع می‌کند.
  • محافظت قرنیه: در برابر آسیب مکانیکی و خشک‌شدن محافظت می‌کند.
  • انتقال دارو: رهایش پایدار داروهایی مانند کورتون‌ها و ضدآلرژی‌ها را ممکن می‌سازد.
• لنزهای تماسی اسکلرال:
  • خشکی چشم شدید: آبرسانی و محافظت را در شرایطی مانند SS، GVHD و کراتوپاتی نوروتروفیک فراهم می‌کند.
  • SJS: حساسیت به نور و ناراحتی را کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد.
  • نقص‌های اپیتلیال پایدار (PEDs): با مخزن مایع و انتقال دارو بهبود را تسریع می‌کند.
  • کراتوپاتی ناشی از تماس: از قرنیه در موارد ناهنجاری پلک یا اگزوفتالموس محافظت می‌کند.

جنس و تنظیم لنزها

• لنزهای تماسی نرم:
  • جنس: لنزهای هیدروژل سیلیکونی (SiHy) به دلیل نفوذپذیری بالای اکسیژن و محتوای آب کم ترجیح داده می‌شوند.
  • تنظیم: انحنا و قطر سفارشی برای تناسب بهینه، به‌ویژه در بیماری‌های سطح چشم (OSD)، مورد نیاز است.
  • مراقبت: لنزهای یک‌بارمصرف روزانه برای کاهش خطر عفونت و عوارض التهابی توصیه می‌شوند.
• لنزهای تماسی اسکلرال:
  • جنس: مواد با نفوذپذیری بالای اکسیژن (Dk) مانند هگزافوکون A و تیسی‌فلوکون A استفاده می‌شوند.
  • تنظیم: انتخاب دقیق قطر، فضای داخلی و طراحی هپتیک برای جلوگیری از تماس لیمبال و تجمع ذرات ضروری است.
  • مراقبت: تمیزکردن منظم با محلول‌های غیرساینده و سالین بدون مواد نگهدارنده برای پیشگیری از تاری دید نیمروزی (MDF) حیاتی است.

عوارض جانبی و موارد منع مصرف

• لنزهای تماسی نرم:
  • خطرات: کراتیت میکروبی (MK)، کم‌آبی لنز و ناراحتی.
  • منع مصرف: بی‌حسی قرنیه، لاگوفتالموس شدید و عفونت‌های فعال.
• لنزهای تماسی اسکلرال:
  • خطرات: تاری دید نیمروزی، تماس لیمبال و ادم قرنیه.
  • منع مصرف: ناهنجاری شدید قرنیه یا عوامل آناتومیک که نیاز به فضای داخلی بزرگ دارند.

مزایای کلیدی

• لنزهای تماسی نرم:
  • تسکین درد: در شرایط حاد و مزمن مؤثر است.
  • ترمیم اپیتلیوم: بهبود PEDs و آسیب‌های چشمی را تسریع می‌کند.
  • انتقال دارو: رهایش پایدار داروها اثربخشی درمان را افزایش می‌دهد.
• لنزهای تماسی اسکلرال:
  • آبرسانی: هیدراتاسیون قرنیه را در خشکی چشم شدید حفظ می‌کند.
  • محافظت: از قرنیه در برابر آسیب مکانیکی و عوامل محیطی محافظت می‌کند.
  • بازتوانی بینایی: حدت بینایی را در بیماران با قرنیه‌های نامنظم بهبود می‌بخشد.

نتیجه‌گیری

• لنزهای تماسی: نقش حیاتی در مدیریت DED و اختلالات سطح چشم دارند و تسکین علائم، بازتوانی بینایی و محافظت قرنیه را فراهم می‌کنند.
• لنزهای نرم: برای تسکین درد، ترمیم اپیتلیوم و انتقال دارو ایده‌آل هستند.
• لنزهای اسکلرال: بهترین گزینه برای خشکی چشم شدید، بیماری‌های سطح چشم و تصحیح عیوب انکساری می‌باشند.
• مراقبت و پایش: برای پیشگیری از عوارضی مانند MK و MDF ضروری است.

اصطلاحات کلیدی

• بیماری خشکی چشم (DED): وضعیتی که با ناپایداری لایه اشک و ناراحتی چشمی مشخص می‌شود.
• لنزهای پانسمانی (BCL): لنزهای نرمی که برای اهداف درمانی مانند تسکین درد و ترمیم اپیتلیوم استفاده می‌شوند.
• لنزهای تماسی اسکلرال (ScCL): لنزهای بزرگی که قرنیه را پوشش داده و آبرسانی و محافظت را فراهم می‌کنند.
• نقص‌های اپیتلیال پایدار (PEDs): زخم‌های قرنیه‌ای که بهبود نمی‌یابند و اغلب با BCL یا ScCL درمان می‌شوند.
• تاری دید نیمروزی (MDF): مشکل رایج در ScCL ناشی از تجمع ذرات در مخزن مایع.

منابع

• مطالعات مورد اشاره شامل تحقیقاتی در مورد استفاده از لنزهای تماسی در DED، بیماری‌های سطح چشم و کاربردهای درمانی، با تمرکز بر لنزهای نرم و اسکلرال می‌باشد.